سمنان در فاصله ۲۲۱ کیلومتری تهران بر سر راه خراسان واقع شده است. این شهر محل رفت و آمد اقوام مختلف بوده و در کتب تاریخی نیز به کرات از آن نام برده شده است. در آغاز قرن چهارم هجری سمنان جزو قلمرو آل زیار بود که بعد از انقراض این سلسله به تصرف آل بویه درآمد. در آن دوره شهرهای قومس جزو منطقه دیلم به شمار می‌آمد. در سال ۴۲۷ ه.ق ترکان غز خرابی‌های زیادی به شهر وارد ساختند. سمنان در سال ۶۱۸ ه.ق در اثر حمله مغولان ویران گردید ولی در دوره‌های بعد، از جمله در دوره صفوی و قاجار آبادانی‌هایی در آن صورت گرفت که آثار متعددی از آن دوره‌ها برجای مانده است. سمنان امروزی آباد و زیباست بارتولد بر این باور بود که سمنان همان سرزمینی است که ایزیدور خاراکسی به نام “قومیسنه” از آن یاد کرده است.
درباره وجه تسمیه یا نام سمنان که به این منطقه اطلاق می‌شود، عقیده‌ها و نظرهای گوناگونی رایج ومعمول است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: در گذشته‌های دور در محل آتشکده بزرگ هریس در کومش (سمنان) شهری عظیم با بت خانه‌ای بزرگ با ساختمانی رفیع و با شکوه وجود داشته است. به همین علت احتمال می‌رود که مردم این سرزمین قبل از ظهور زرتشت، دارای مذهب «سمتی» یا «سمینه» بوده‌اند و بت خانه بزرگ آنان در محل سمنان فعلی واقع بوده است. برخی دیگر بر این باورند که سمنان در اصل «سکنان» منسوب به طوایف سَکَه‌ها میباشد و الف و نون آن نشانه نسبت و مکان است که در واژه‌های گیلان و غیره مشاهده می‌شود. عده‌ای دیگر از اهالی سمنان عقیده دارند که نام قدیم سمنان (سیم لام) بوده که بنای آن به دست دو نفر از فرزندان نوح پیغمبر به نام‌های (سیم النبی) و (لام النبی) انجام گرفته که مقبره آنان در کوه‌های شمال شرقی سمنان در محلی موسوم به پیغمبران واقع است. بر این اساس کلمه (سیم لام) در اثر کثرت استعمال به مرور زمان به سمنان تبدیل شده است. برخی نیز افسانه بنای اولیه را به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح به دستور تهمورث دیوبند نسبت داده‌اند. در آن زمان شهر را به سمینا نام گذاری نموده‌اند که به مرور زمان به سمنان تغییر یافته است. روایت دیگر حاکی از این است که نام قدیم سمنان در زبان محلی «سه مه نان» بوده و منظور ساکنان آن این بوده است که محصولات کشاورزی این منطقه نان و آذوقه اهالی را بیش از سه ماه تأمین نمی‌کند. بعدها به مرور زمان «سه مه نان» به سمنان تغییر یافته است. به هر حال آن چنان که از منابع و کتب تاریخی استنباط می‌شود سمنان یکی از مناطق کهن و قدیمی ایران است که در درازای تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است. آب و هوای این شهر در تابستان گرم و در زمستان نسبتاً سرد میباشد. بارندگی‌های این شهر در فصول سرد سال صورت می‌گیرد و میزان متوسط بارندگی سالانه آن ۱۴۰ میلیمتر میباشد. متوسط درجه حرارت سالانه ۷/۱۷ درجه سانتیگراد است و این در حالی است که حداکثر مطلق حرارت ۵/۴۴ درجه سانتیگراد و حداقل مطلق ۴/۶- درجه سانتیگراد گزارش شده است. همچنین متوسط تعداد روزهای یخبندان در طول سال در حدود ۴۸ روز میباشد. در جنوب سمنان مناطقی چون دشت کویر، ریگ جن، تپه‌های حصار، تپه دلازیان، و تپه‌های میرک از مهم ترین ویژگی‌های جغرافیایی به شمار می‌روند. رودخانه فصلی گل رودبار در شمال غرب این شهر و با سرچشمه گرفتن از رشته کوه‌های البرز و گذر از شهرستان مهدیشهر به دشت کویر می‌ریزد. رود گل رودبار از سه کیلومتری باختر مهدیشهر سرچشمه گرفته و شاخابه رودهای ده صوفیان و شهمیرزاد و کاریزهای روستای درجزین به این رود می‌پیوندند. رود گل رود در شمال سمنان در جایی به نام “آب پخش کن” به ۵ شاخه بخش می‌شود. جمعیت شهر سمنان بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی، بالغ بر ۱۵۳۶۸۰ نفر بوده‌است. بیشتر مردم اصیل در سمنان به زبان سمنانی سخن می‌گویند. زبان سمنانی به علت ویژگی خاص خود مورد توجه دانشمندان و ایران شناسان بسیار قرار گرفته است. این زبان از زبان‌های ایرانی شاخه شمال باختری است. که در حقیقت لهجه است. ایران‌شناسان زیادی چون پروفسور کریستن سن، هوتوم سیندلر، ویلهلم لیکر، جرج مورگن و استایرن پژوهش‌های جامعی درباره زبان سمنانی انجام داده‌اند. همچنین نزدیک‌ترین زبان به زبان راجی، سمنانی است.[۱۰] نکته قابل ذکر اینکه اگرچه زبان سمنانی هنوز هم توسط مردم سمنان به کار می‌رود، اما نسل جدید سمنانی‌ها با وجود فهمیدن آن به این زبان باستانی کمتر سخن می‌گویند و گاهی فارسی را بیشتر می‌پسندند. جمعیت این شهر در سال‌های پیش به صورت زیر بوده است.
منبع : negahmedia.ir
